Waar verhalen over extra-curriculaire activiteiten en excellentie trajecten dagelijks door het Onderwijscentrum galmen, heerst er een grote stilte rondom problemen waar studenten dagelijks mee worstelen. Je studie met gemak doorlopen lijkt de standaard en herkansingen of twijfel over je studiekeuze zijn een verboden woord. Dit kan én moet anders en daarom is de rubriek ‘Studentenstruggles’ in het leven geroepen. Hierin doen professionals en ervaringsdeskundigen maandelijks hun verhaal over zaken waar zij veel ervaring mee hebben of zelf mee hebben geworsteld. Deze maand: Mario Buijk, over zijn werk als ombudsman van het Erasmus MC.
‘Kun je jezelf voorstellen?’
‘Ik ben ombudsman sociale veiligheid in het Erasmus MC. Het is een mooie en af en toe ook een eenzame positie. Ik ben namelijk de enige ombudsman binnen het Erasmus MC. Ik ben er voor alle medewerkers en studenten, alles bij elkaar zijn dat 22.000 mensen. Ik ben gestart in oktober 2019 als eerste ombudsman van het Erasmus MC.’
‘Hoe ben jij bij de functie ombudsman terecht gekomen?’
'Er was een vacature en daar heb ik op gereageerd. Een aantal mensen zeiden al tegen mij dat is wel wat voor jou en toen ben ik de uitdaging aangegaan. Ik werkte daarvoor als organisatieadviseur bij Managementadvies in het Erasmus MC. Ik heb in die functie veel teams begeleid met onderlinge problemen, gedoe en veranderingen. Ik vind het interessant om te kijken naar hoe teams werken, hoe de dynamiek is en hoe medewerkers hun werk het beste kunnen uitvoeren.’
‘Ik ben er voor studenten, medewerkers en wetenschappers.’
‘Wat is jouw route naar ombudsman geweest?’
'Als kind had ik geen idee wat ik wilde worden en ging ik verpleegkunde doen want de zorg vond ik wel prima. Ik kwam al snel in de psychiatrie terecht. Daarna als gezins- en relatietherapeut in de psychotherapie, vervolgens bij de levertransplantatie patiënten begeleiden, en toen van patiëntenzorg naar organisatieadviseur. Zo ben ik uiteindelijk bij de functie ombudsman beland.'
‘Wat doe je als ombudsman?’
‘Ik ben de ombudsman sociale veiligheid. Dat betekent dat ik meldingen van sociale veiligheid ontvang en zelfstandig onpartijdig en onafhankelijk kan onderzoeken wat de aanleiding en/of oorzaak is. Ik heb geen leidinggevende. Ik kijk bijvoorbeeld naar welk sociaal onrecht wordt hier geschonden; discriminatie, agressie, geweld, (seksuele)intimidatie etc.
Als iemand naar mij toe komt dan is dat volledig vertrouwelijk. Ik kijk samen met de medewerker of student naar wat voor verandering wij kunnen aanbrengen. Samen proberen wij naar een oplossing te zoeken.
Ik begin hierbij vaak met wederhoor. Een situatie moet van meerdere kanten worden bekeken. Ik neem dus vaak contact op met de leidinggevende, uiteraard alleen met toestemming, om de situatie te bespreken. Elk individu heeft immers een andere invalshoek en een eigen motivatie om dingen te doen. Het is belangrijk te benoemen dat ik een functionaris ben in een pre- of niet-juridisch traject. Stel er is een situatie met seksuele intimidatie dan moet ik dit vaak uitbesteden aan een extern bureau. Zij doen dan een feitenonderzoek naar wat er is gebeurd.’
‘Kunnen studenten direct bij u terecht?’
‘Ja, dat kan zeker. Ik ben een laagdrempelig meldpunt. Als je iets graag wil delen, dan kan je een mailtje sturen en dan maken wij een afspraak. Dit kan je doen door te mailen naar m.buijk@erasmusmc.nl of naar ombudsman@erasmusmc.nl
Studenten kunnen ook terecht bij een vertrouwenspersoon. Die is er geheel voor de melder die steunt en adviseert, of verwijst je als dat nodig is. Deze is te bereiken via de mail vertrouwenspersoon@erasmusmc.nl.'
‘Ziet u vaak studenten?’
‘Vorig jaar heb ik ongeveer 14 studenten in totaal gezien, waaronder vooral veel coassistenten. Dingen waarvoor studenten bijvoorbeeld naar mij toe komen zijn dat zij worden gepest of vervelend worden bejegend door de professor waar zij onderzoek doen. Zij durven hier dan vaak niks van te zeggen omdat zij bang zijn voor een slechte beoordeling. Het is niet goed om je mond te houden. Je kan niet machteloos zijn door afhankelijkheid. Je zou er op een nette manier iets van moeten kunnen zeggen.’
‘Afhankelijkheid betekent niet dat je machteloos bent.’
‘Wat is het verschil tussen de ombudsman en de studieadviseurs?’
‘De studieadviseurs beantwoorden heel veel verschillende vragen. Denk hierbij ook aan vragen over jouw financiële of thuissituatie. De ombudsman behandelt enkel gebeurtenissen met betrekking tot sociale veiligheid in het Erasmus MC.’
‘Heeft u als student struggles ervaren?’
‘Ik heb vooral heel veel lol gehad als student. Ik vond het wel moeilijk om te bedenken wat ik wilde gaan doen en wat ik leuk vond. Mijn tip aan studenten is daarom altijd; onderzoek wat je leuk vindt en ga dat doen. Hierover heeft Steve Jobs iets moois gezegd!’
‘Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what you do. If you haven’t found it yet, keep looking.’
‘U zit sinds kort ook in de Taskforce Diversiteit & Inclusie, kunt u ons daar meer over vertellen?’
‘Het Erasmus MC is een van de grootste werkgevers van Rotterdam en Rotterdam is de meest diverse stad van Nederland. Maar wij vinden die diversiteit gedeeltelijk terug in onze organisatie. De taskforce D&I kijkt naar hoe dat veranderd kan worden. Hoe kunnen wij al die culturen en verschillende mensen beter hun werk laten doen. Maar ook bijvoorbeeld wat kan er beter op het gebied van discriminatie en de man-vrouw verdeling.’
‘Wat gaat de Taskforce voor studenten betekenen?’
‘Studenten worden meer betrokken bij verschillende culturen. Ik verbaasde mij erover dat ruim 40% van de studenten aan het Erasmus MC van een niet-westerse afkomst is maar dat zij niet vertegenwoordigd zijn bij de ANIOS plekken. Hier is slechts 4% van niet-westerse afkomst.
Er zitten ook studenten in de D&I Taskforce en er is een groep die zich bezig houdt met de sociale veiligheid specifiek gefocust op studenten en het onderwijs.’
‘Kunnen studenten zelf wat bijdragen?’
‘Wij hebben een aantal focusgroepen waar ook studenten in kunnen. Ik ben zelf de voorzitter van de focusgroep sociale veiligheid. Chantal van Andel is voorzitter focusgroep sociale veiligheid onderwijs. Ik vind echt dat er iets moet gebeuren op dat vlak. Er is nog veel onderzoek voor nodig en waarschijnlijk zullen we daar ook studenten in betrekken en voor nodig hebben.’
‘Wees een active bystander!’
‘Wij hebben vernomen dat je bezig bent met het implementeren van een app voor meldingen over sociaal ongepast gedrag, kan je daar meer over vertellen?’
‘Dat klopt. De app is momenteel in Amsterdam aan de VU al in gebruik. De app heet: #zouikwatzeggen. Via deze app is het mogelijk op een laagdrempelige manier een melding te doen van grensoverschrijdend gedrag. Je kan een appje via de app sturen naar de vertrouwenspersoon of direct aan mij. Maar er staat in de app ook informatie voor studenten of medewerkers die aangesproken zijn op hun grensoverschrijdend gedrag en hoe zij dit kunnen veranderen/verbeteren. De app is naar verwachting in september af.’
‘Heeft u tips voor studenten die te maken krijgen met sociaal ongepast gedrag?’
‘De belangrijkste tip die ik heb is: praat erover! Je bent niet machteloos vanuit een afhankelijkheidssituatie. Respecteer je eigen en andermans grenzen!
Maar steun ook elkaar. Stel je ziet dat een docent erg onaardig tegen een andere student doet, durf er wat van te zeggen, help elkaar. Wees een active bystander en zorg dat dingen bespreekbaar worden!’
‘Respecteer je eigen en andermans grenzen.’