Hoe komen de ouderen van Nederland door de coronapandemie?
'Momenteel loop ik keuzestage in een verpleeghuis met een Parkinson-expertisecentrum. Ook hier laat de coronapandemie uiteraard zijn sporen na. Inmiddels zijn we als landelijke vakgroep wel tot de conclusie gekomen dat een algeheel bezoekverbod in het verpleeghuis meer kwaad doet dan goed. Maar er zijn nog steeds wel veel zware maatregelen van toepassing. Vooral op de somatische verpleegafdelingen zijn er nog maar enkele gezamenlijke activiteiten. Allemaal om de kans op verspreiding van het coronavirus onder bewoners zo klein mogelijk te maken. En vooral voor cliënten met de ziekte van Parkinson, die vaak ook te maken krijgen met cognitieve achteruitgang, valt dat niet mee.
Zo woont er op onze somatische afdeling meneer Pastoor met een gevorderde ziekte van Parkinson die sinds enkele weken fors aan het hallucineren is. Als ik een visite bij hem afleg, vertelt hij verhalen over auto’s die voorbijrijden op de gang van de afdeling en over vrouwen die ongevraagd in zijn kamer aanwezig zijn. ’s Nachts ervaart hij dat er muizen aan zijn tenen knagen. Hij stoort zich er mateloos aan en het maakt hem onrustig en angstig. Tot op zekere hoogte herkent hij de hallucinaties als voorstellingen die er niet echt zijn, maar toch kan hij ze regelmatig niet van echt onderscheiden.
Uitgebreid lichamelijk, urine- en labonderzoek laten geen bijzonderheden zien. Er lijkt geen somatische oorzaak voor zijn problemen te zijn. Tijdens het 6-wekelijkse consult met de neuroloog in het verpleeghuis wordt besloten te sleutelen aan de Parkinsonmedicatie, maar ook dit biedt vooralsnog geen soelaas. Het lijkt erop dat het schrappen van gezamenlijke activiteiten in de huiskamer meespeelt in de ziektelast die veroorzaakt wordt door de hallucinaties. Het samen beleven van activiteiten helpt mensen om zich te oriënteren en brengt mensen terug in de realiteit. Hierdoor heeft iemand vaak minder last van de hallucinaties, en soms verdwijnen deze zelfs.
We proberen er zo goed en zo kwaad als het gaat iets van te maken. We vragen de muziektherapeut om extra bij meneer langs te gaan om hem afleiding te bieden van de vervelende hallucinaties. Misschien lukt het zelfs om het brein zo te beïnvloeden dat hij zelf de hallucinaties kan wegsturen uit de kamer door met de muziektherapeut harde muziek te maken. Zo zoeken we met elkaar naar creatieve oplossingen om in deze lastige tijden het welzijn van de ouderen in het verpleeghuis te ondersteunen. De specialist ouderengeneeskunde speelt daarin als regievoerder een centrale rol.
Voor andere ouderen is de rust en regelmaat die de coronapandemie ook met zich meebrengt, juist weldadig. Sommige cliënten varen wel bij een vermindering van de hoeveelheid prikkels die de omgeving op hen afvuurt.
Ook dokter zijn in coronatijd valt niet altijd mee. Tijdens de eerste uitbraak op één van mijn afdelingen in de eerste golf merkte ik hoe vermoeiend het is om de hele dag te moeten nadenken over hoe je dingen doet die normaal op de automatische piloot gaan. Heb ik alle persoonlijke beschermingsmiddelen in de juiste volgorde aan- of uitgetrokken? Wat neem ik wel mee de afdeling op en wat niet? Alles wat mee naar binnen gaat moet ontsmet worden voordat het de afdeling weer af mag. Doe ik een telefonische visite om te voorkomen dat ik het virus mee naar buiten neem of wil ik toch met eigen ogen zien hoe de bewoners eraan toe zijn?
Tijdens mijn volgende stage werd het even echt penibel. Veel collega-dokters werden ziek of zaten thuis in quarantaine met klachten. Zo was er één dag dat ik samen met een SO als enige overgebleven was in een groot verpleeghuis met meer dan 300 bedden. Op andere lokaties waren er gelukkig nog wat collega’s bereikbaar voor supervisie, maar het was echt even flink aanpoten. Het gevoel dat ik die dag had, dat er echt bijna niemand meer over was als ik om zou vallen, zal ik nooit meer vergeten. De dag erna heb ik, om mijn eigen welzijn te bewaren, mijn opleidingsdag geskipt en ben gaan uitwaaien op het strand, waar ik gelukkig vlakbij woon. Verder wandel ik een paar keer per week met mijn man een ommetje in de buurt en ben ik groot fan van Heel Holland Bakt. Zelf bakken helpt mij het werk los te laten en even helemaal gefocust te zijn op iets anders. Uiteindelijk komen we zo ook deze crisis wel weer te boven en ik ben ervan overtuigd dat we er sterker uitkomen.
Na al deze uitdagingen gloort er ook licht aan de horizon! Vorige week is de eerste batch vaccins bezorgd in ons verpleeghuis. Op het moment van schrijven zijn we net gestart met vaccineren van onze bewoners. Een hele week zijn we bezig geweest met overzichten van antistollingsbehandeling, allergieën en contra-indicaties, en toen kon het beginnen. Laten we hopen dat de vaccinaties het begin zijn van de weg terug naar een verpleeghuis waar we ons weer hoofdzakelijk richten op het welzijn van de Nederlandse ouderen, en iets minder uitsluitend op de veiligheid.'
- Rianne Kok, AIOS ouderengeneeskunde LUMC
Ben je geïnteresseerd in het vak en wil je meer informatie of een dag met ons meelopen? Neem dan contact op met sool@lumc.nl of kijk op www.ouderengeneeskunde.nu